ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΛΕΞΗ – Του Γιάννη Μπαζαίου
Στις πρώτες σελίδες αυτού του τεύχους καταγράφουμε τόσο τις προσπάθειες των θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης να επιταχυνθεί το «πρασίνισμα» των μεταφορών μέσα στην επόμενη δεκαετία, όσο και μερικές από τις πρώτες αντιδράσεις φορέων και κατασκευαστών.
Προφανώς, η προστασία του περιβάλλοντος στις αναπτυγμένες χώρες και η απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα είναι ένας θετικός στόχος, ιδιαίτερα όπως έχει μπερδευτεί γεωπολιτικά ο έλεγχος της παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου. Αρκεί η σχετική προσπάθεια να γίνει συντεταγμένα, και η μετάβαση να πραγματοποιηθεί για όλους και με δίκαιους όρους, χωρίς νέα μονοπώλια.
Αυτές οι προϋποθέσεις δεν είναι αυτονόητες. Οι όροι της μετάβασης δεν είναι στο σύνολό τους διαφανείς, ούτε εφικτοί για όλους στην Ευρώπη. Και αντί να μιλάμε για κρατικές επενδύσεις, τα χρήματα που ανήκουν σε όλους τους Ευρωπαίους χρησιμοποιούνται για επιδοτήσεις σε ιδιώτες για να επενδύσουν αυτοί σε υποδομές.
Μπορεί όλα αυτά να γίνονται «για το καλό μας», αλλά οι μεταφορείς πιέζονται κοινωνικά και οικονομικά να υιοθετήσουν σήμερα λύσεις που μπορεί να μην είναι οικονομικά συμφέρουσες.
Η πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το «πρασίνισμα» των εταιρικών στόλων πρέπει να δίνει κίνητρα στους φορείς εκμετάλλευσης μεταφορών να αγοράζουν οχήματα με μηδενικές εκπομπές ρύπων και όχι να τους αναγκάζει.
Θα πρέπει λοιπόν να συνδυαστεί με ένα μη δεσμευτικό πλαίσιο για τα κράτη-μέλη, ώστε να δώσουν από το Ταμείο Ανασυγκρότησης σοβαρά κίνητρα στους ιδιωτικούς φορείς εκμετάλλευσης των μεταφορών να υιοθετήσουν καθαρές τεχνολογίες, αντί να τους εξαναγκάζει να αγοράζουν οχήματα μηδενικών εκπομπών, σε πλήρη αντίθεση με τις αρχές της οικονομίας της αγοράς –χωρίς να παραβιάζονται τα δικαιώματα ιδιοκτησίας και η ελευθερία επένδυσης ιδιωτικών κεφαλαίων.
Είναι ξεκάθαρο ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις λειτουργούν με μικρά περιθώρια κέρδους, είναι υπεύθυνες για την κερδοφορία τους και επωμίζονται πλήρως τυχόν οικονομικές απώλειες. Δεν μπορεί λοιπόν η Ε.Ε. να τους λέει πώς να επενδύσουν, και να υπαγορεύει τις επιλογές τους στην αγορά.
Για να γίνει η μετάβαση και εθνικός στόχος σε κάθε χώρα της Ευρώπης, πρέπει να δούμε στα σοβαρά τις απαιτούμενες επενδύσεις, με προγραμματισμό και φροντίδα για όλους. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ο αέρας, το νερό, ο ήλιος) ανήκουν σε όλους μας. Όλοι μαζί λοιπόν πρέπει να έχουμε την ευκαιρία να περάσουμε στην επόμενη τεχνολογική επανάσταση, μέσα από αυτοπαραγωγή, ενεργειακές κοινότητες, συμμετοχή σε επενδύσεις και συμμετοχή στα κέρδη της νέας εποχής.
Φυσικά, η «ουδετερότητα άνθρακα» (μετά από 30 χρόνια) δεν σημαίνει ότι δεν θα έχουμε ανάγκη τα πετρελαιοειδή· απλά θα καλύψουν άλλες χρήσεις όπου έχουμε επίσης μεγάλες ανάγκες για αυτή την πρώτη ύλη, όπως είναι π.χ. η παρασκευή λιπαντικών, χημικών και… πλαστικών.
Η χώρα έχει σοβαρά αποθέματα στο υπέδαφός της, και δεν τα απεμπολούμε. Πρέπει όμως να εμπλακούμε στα σοβαρά στην εξόρυξή τους με δικές μας δυνάμεις και να αναπτύξουμε τεχνογνωσία, αντί να τα χαρίσουμε σε πολυεθνικές έναντι αντισταθμιστικών στα Virgin Islands και να περιμένουμε φιλοδώρημα.
