Την ώρα που ακόμη και οι χώρες της πρώην Ανατολικής Ευρώπης έχουν προσαρμοστεί στις ανάγκες των καιρών και δρομολογούν την «πράσινη» μετάβαση στους στόλους των φορτηγών τους, η Ελλάδα παραμένει ο τόπος που πάνε τα ευρωπαϊκά φορτηγά… όταν γεράσουν.
Το κόψιμο των μεταβιβάσεων φορτηγών Euro ΙΙΙ, που μετά από πολλές παρατάσεις ολοκληρώθηκε φέτος, δεν αρκεί. Η χώρα δίνει συνεχείς παρατάσεις σε φορτηγά και λεωφορεία με μεγάλες καταναλώσεις και ξεπερασμένες αντιρρυπαντικές τεχνολογίες, με αποτέλεσμα να θεωρούνται λειτουργικά σήμερα οχήματα τεχνολογίας Euro V σε ηλικίες που πλησιάζουν ή έχουν ξεπεράσει τα 20 έτη.
Στα λεωφορεία η κατάσταση είναι χειρότερη, αφού πρόσφατα «σκουπίσαμε» ό,τι σαπάκι είχε αποσυρθεί από την ενεργό υπηρεσία στην Ευρώπη (…και όχι μόνο), και σήμερα θεωρείται λογικό να τα νοικιάζει το Δημόσιο και τα ΚΤΕΛ έναντι 2.800 ευρώ κάθε μήνα για εκτέλεση συγκοινωνιακού έργου.
Η Ελλάδα έχει δεσμευτεί για μείωση των αέριων ρύπων που συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου (κυρίως για το διοξείδιο του άνθρακα και λιγότερο για τα οξείδια του αζώτου) από φορτηγά κατά 50% μέχρι το 2030.
Η σύγκριση γίνεται με τις εκπομπές ρύπων του… 1990, και η Ε.Ε. θεωρεί ότι απομένουν μόλις 14 ποσοστιαίες μονάδες για το στόχο του 2030 στο σύνολο των οδικών μεταφορών (επιβατικά και φορτηγά – λεωφορεία).
Είναι γνωστό ότι οι στατιστικές μπορούν να κρύψουν τα μεγαλύτερα ψέματα· και αυτό είναι φανερό εάν εστιάσουμε το ενδιαφέρον στην Ελλάδα, ιδίως στα φορτηγά και λεωφορεία, στα οποία προς το παρόν οι ρύποι… αυξάνονται.
Η Ελλάδα εισάγει σήμερα –ως ευκαιρία– ό,τι σκουπίδι κυκλοφορεί στην Ευρώπη, και επιπλέον δεν έχει κανένα κίνητρο αντικατάστασης (ούτε καν… αντικίνητρο). Είναι δε από τις ελάχιστες χώρες στην Ευρώπη χωρίς ενεργό πρόγραμμα επιδότησης ή σοβαρών κινήτρων αντικατάστασης φορτηγών και λεωφορείων.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, ακούγονται τουλάχιστον αστείες οι δηλώσεις αξιωματούχων ότι η διευκόλυνση της μίσθωσης για ένα δίμηνο κάθε φορά για το 25% των μεγάλων στόλων επιβατικών και εμπορευματικών μεταφορών, θα φέρει αποτέλεσμα στη μείωση της ηλικίας του στόλου στην Ελλάδα.
Χρειάζονται σοβαρές μελέτες από την πλευρά του κράτους, καθώς και διάθεση να υιοθετηθούν αξιόλογα κίνητρα χρηματοδότησης και νέα εργαλεία που θα αξιοποιήσουν οι στόλοι μεταφορών. Χρειάζεται μεγαλύτερο άνοιγα της αγοράς και όχι διάθεση προστατευτισμού και δήθεν διαγωνισμοί ανάθεσης μεταφορικού έργου σε τοπικό επίπεδο. Χρειάζεται τόλμη.
Χρειάζεται επίσης σοβαρότητα και εκ μέρους των μεμονωμένων ιδιοκτητών φορτηγών ή μικρών στόλων, έτσι ώστε άμεσα να δυναμώσουν σε μεγάλους εταιρικούς σχηματισμούς, με σοβαρή οργάνωση και ελεγκτικές διαδικασίες. Γιατί έτσι θα αποκτήσουν οργάνωση και δυνατότητες για καλύτερη διαπραγμάτευση, οικονομίες κλίμακας και καλύτερα κόμιστρα. Θα αποκτήσουν επίσης πρόσβαση σε χρηματοδοτικά εργαλεία που σήμερα είναι απαγορευτικά στον μεμονωμένο αυτοκινητιστή, και θα μπορούν να διεκδικήσουν με αξιώσεις από το κράτος τις επιδοτήσεις και τα κίνητρα που δίνουν άλλες χώρες για την αντικατάσταση των παλαιών οχημάτων τους, που δεν είναι πλέον καθαρά, ασφαλή και αποδοτικά.
Μας αρέσουν τα μουσειακού τύπου παλαιά οχήματα κάθε είδους, από επιβατικά και φορτηγά ή λεωφορεία, αλλά όχι για καθημερινή χρήση. Η μεταφορά απαιτεί ανταγωνισμό, κι αυτό μπορεί να γίνει μόνο με καινούργια οχήματα.
