Με απαγορευτικό στα συμβατικά αυτοκίνητα και νέα κίνητρα απόσυρσης ξεκινά η προσπάθεια ενεργειακής μετάβασης στην Ελλάδα, με ζώνες διοδίων στα μεγάλα αστικά κέντρα και σε επιλεγμένα νησιά
Ζώνες χαμηλών ρύπων στα μεγάλα αστικά κέντρα (σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη) και στα νησιά, με επιβολή διοδίων που θα αυξήσουν το κόστος διατήρησης των συμβατικών οχημάτων και θα ενθαρρύνουν την αγορά ηλεκτρικών, προτείνει το εθνικό σχέδιο για την ηλεκτροκίνηση που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση λίγες ημέρες πριν τις εκλογές.
Σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό, οι «ζώνες χαμηλών ρύπων» θα είναι ένα από τα αντικίνητρα για τη χρήση συμβατικών οχημάτων, με στόχο την αντικατάστασή τους από ηλεκτρικά.
Το σχέδιο για την Αθήνα αφορά τον ήδη γνωστό «πράσινο δακτύλιο» και προτείνει να επιβάλλονται ημερήσια διόδια σε όσα συμβατικά αυτοκίνητα εισέρχονται στο κέντρο της πόλης. Ανάλογη είναι η πρόταση και για το κέντρο της Θεσσαλονίκης.
Προβλέπεται ακόμη η παροχή ισχυρών κινήτρων απόσυρσης, με αρχικό προϋπολογισμό της τάξης των 400 εκατ. ευρώ, καθώς και ο πλήρης εξηλεκτρισμός του στόλου των αστικών λεωφορείων, με δέσμευση κονδυλίων της τάξης των 800 εκατ. ευρώ.
Φυσικά, όλα αυτά τα «σχέδια επί χάρτου» έχουν χρονικό ορίζοντα πενταετίας, αλλά ενδεχομένως να επιταχυνθούν καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση πιέζει για αποτελέσματα στην ενεργειακή μετάβαση –προς το παρόν, όμως, χρήματα δεν υπάρχουν.
Το σχέδιο για τον εξηλεκτρισμό του συνόλου των οχημάτων που κυκλοφορούν στην Ελλάδα περιλαμβάνει τρία σενάρια για το ρυθμό υιοθέτησης νέων τεχνολογιών.
Σύμφωνα με το πρώτο σενάριο –το «σενάριο αναφοράς»– προβλέπεται ότι δεν θα διατεθούν κίνητρα μετά το 2023, και θα αφεθεί η αγορά να λειτουργήσει μόνο με το κριτήριο του συνολικού κόστους ιδιοκτησίας, το οποίο (φυσικά) θα εκτοξευθεί για τα συμβατικά οχήματα, τόσο από το κόστος των καυσίμων όσο και από το κόστος των παγίων (όπως είναι τέλη, φόροι κλπ.). Με βάση αυτό το σενάριο, θεωρείται απίθανο να επιτευχθούν έως το 2030οι βασικοί στόχοι του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), και η ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης θα καθυστερήσει έως και 10 έτη.
Το δεύτερο σενάριο αρκείται σε βασικά μέτρα (αρνητικά ή θετικά) ώστε να επιτευχθεί ο στόχος να είναι ηλεκτροκίνητα το 2030 το 30% των νέων οχημάτων, αλλά έχει το μειονέκτημα ότι η μετάβαση θα καθυστερήσει, εάν δεν ληφθούν άλλα μέτρα μετά το 2030.
Πιο φιλόδοξο το τρίτο σενάριο, προβλέπει μερίδιο 100% στις πωλήσεις νέων οχημάτων μηδενικών εκπομπών ρύπων έως το 2035 για όλες τις κατηγορίες (επιβατικά και ελαφρά επαγγελματικά), εφόσον υποστηριχθεί η σχετική παράταση και από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Με βάση το δραστικό σενάριο, θα έχουμε περισσότερα από 8,8 εκατ. οχήματα μηδενικών εκπομπών ρύπων (το 93% των κυκλοφορούντων) ως το 2050.
Με βάση το σημερινό στόλο οχημάτων και υπολογίζοντας τα σενάρια εξηλεκτρισμού, εκτιμάται ότι το 2035 στην Ελλάδα θα κυκλοφορούν σχεδόν 2,9 εκατ. ηλεκτρικά αυτοκίνητα, κυρίως επιβατικά και ελαφρά επαγγελματικά. Το χάσμα ανάμεσα στο σενάριο αναφοράς χωρίς κίνητρα και στο δραστικό σενάριο 2035 οδηγεί σε έλλειμμα περίπου ενός εκατ. ηλεκτροκίνητων οχημάτων για το 2030, και δυόμισι εκατ. «καθαρών» οχημάτων για το 2050.
ΥΠΟΔΟΜΕΣ
Το εθνικό σχέδιο υπογραμμίζει ότι η χρήση των ηλεκτρικών οχημάτων και η ανάπτυξη των υποδομών φόρτισης είναι σε μεγάλο βαθμό αλληλοεξαρτώμενες, καθώς σχεδόν το 66% των οδηγών οι οποίοι δεν έχουν πρόσβαση σε ιδιωτική θέση στάθμευσης (με φορτιστή νυχτερινού τιμολογίου) δυσκολεύονται να αποφασίσουν να επενδύσουν σε ηλεκτρικό αυτοκίνητο, εάν οι δυνατότητες φόρτισης σε δημοσίως προσβάσιμες υποδομές δεν είναι επαρκείς και προσιτές σε κόστος (σήμερα το κόστος φόρτισης σε δημόσιους σταθμούς είναι εξωφρενικό).
ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ
Σύμφωνα με το προσχέδιο του Κανονισμού για τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων, οι υποδομές φόρτισης θα πρέπει να πληρούν τις ακόλουθες απαιτήσεις:
* Στο Κεντρικό Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών θα πρέπει να υπάρχει πάρκο συνδυασμένης φόρτισης φορτηγών – ελαφρών οχημάτων ανά 60 χλμ.
* Στο Εκτεταμένο Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών θα πρέπει να υπάρχει ανά 60 χιλιόμετρα πάρκο φόρτισης ελαφρών οχημάτων και ανά 100 χιλιόμετρα πάρκο φόρτισης βαρέων οχημάτων.
* Σε κάθε σημείο θα πρέπει να υπάρχουν δύο πάρκα (charging hubs), ένα ανά κατεύθυνση.
Οι συνολικές απαιτήσεις προβλέπουν 266 πάρκα φόρτισης, στα οποία ο σχεδιασμός των θέσεων φόρτισης εξαρτάται από τους διαθέσιμους χώρους, την προθυμία των ενδιαφερόμενων, τη βέλτιστη σύνδεση με το δίκτυο και τα εγκατεστημένα σημεία φόρτισης.
Χρονικός ορίζοντας για όλα αυτά είναι το 2026 ή το 2027, ενώ ενδιάμεσα αναμένεται να αυξηθούν και τα τέλη κυκλοφορίας των συμβατικών οχημάτων, περιπλέκοντας ακόμη περισσότερο την εξίσωση για το κόστος χρήσης.
