Επιμέλεια: Νίκος Μήττας | Εικόνες: Αρχείο
Όποιο είδος επιχείρησης και αν έχετε, τα λιπαντικά του οχήματός σας πρέπει να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του κινητήρα σας σε όλες τις συνθήκες, αφού εκτός από σωστή λίπανση είναι σχεδιασμένα για να συμβάλουν στην εύρυθμη λειτουργία ολόκληρης της επιχείρησής σας –εξοικονομώντας σας χρήματα για καύσιμα, εργατικά χέρια και συντήρηση οχημάτων.
Η αρχή λειτουργίας των εμβολοφόρων κινητήρων (εσωτερικής καύσης) βασίζεται στη μετατροπή της χημικής ενέργειας ενός καυσίμου σε θερμική (καύση), της θερμικής ενέργειας σε παλινδρομική ενός εμβόλου και της παλινδρομικής του εμβόλου σε περιστροφική ενός στροφαλοφόρου άξονα. Από τη στιγμή που διάφορα μέταλλα στο εσωτερικό του κινητήρα κινούνται συνεχώς και εφάπτονται μεταξύ τους, είναι αυτονόητο πως υπάρχουν και τριβές που σε βάθος χρόνου μπορούν να τα «τραυματίσουν».
Προκειμένου να αποφευχθεί κάτι τέτοιο, ο κινητήρας διαθέτει το λεγόμενο «σύστημα λίπανσης», που τροφοδοτεί με λάδι το εσωτερικό του κινητήρα δημιουργώντας ένα «φιλμ» λαδιού σε κάθε κινούμενη επιφάνεια, αναλαμβάνοντας με αυτό τον τρόπο να ελαχιστοποιήσει τις παραπάνω τριβές αλλά και να απορροφήσει τις διάφορες ακαθαρσίες που δημιουργούνται, τόσο από την καύση του καυσίμου όσο και από τη φθορά των υλικών του κινητήρα, προλαμβάνοντας παράλληλα την αύξηση της θερμοκρασίας στο εσωτερικό του μπλοκ.
Αν το λιπαντικό είναι με βάση τις προδιαγραφές του κατασκευαστή του κινητήρα, τότε όλα τα παραπάνω επιτυγχάνονται καλώς, συμβάλλοντας στην εύρυθμη λειτουργία αλλά και στη διατήρηση του κινητήρα σε πολύ καλή κατάσταση (αρκεί να ακολουθούνται οι προγραμματισμένες αλλαγές λαδιών, σύμφωνα με αυτά που ορίζει ο κατασκευαστής στο εγχειρίδιο του αυτοκινήτου). Αν επιλέξετε ένα λιπαντικό αμφιβόλου ποιότητας ή με λάθος προδιαγραφές, τότε θα πρέπει να συνυπολογίσετε και το πιθανό κόστος επισκευής του κινητήρα σας, μια και είναι πολύ πιθανό να πάθει κάποια βλάβη. ʼρα, σε καμία περίπτωση δεν αξίζει να θυσιάσετε ελάχιστα ευρώ καθυστερώντας τις προγραμματισμένες αλλαγές ή επιλέγοντας ένα μη αναγνωρισμένο λιπαντικό.
Η κίνηση σε μικρές αποστάσεις, ιδίως στα αστικά κέντρα, κάνει αναγκαία τη συντόμευση του χρόνου αλλαγής.
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΛΙΠΑΝΤΙΚΩΝ
Τα λιπαντικά χωρίζονται σε τέσσερις κατηγορίες: στα ορυκτής βάσης ή ορυκτέλαια (mineral), στα συνθετικά (synthetic), στα ημισυνθετικά (semi-synthetic) και στα ανακυκλωμένα (recycles). Ας τα γνωρίσουμε καλύτερα:
• Ορυκτέλαια: Κατασκευάζονται από το ακατέργαστο πετρέλαιο που έχει υποβληθεί σε ποικιλία σύνθετων διαδικασιών χωρισμού (διύλιση). Έχουν αρκετά συχνή χρήση, στα οχήματα και στις βιομηχανικές εφαρμογές, ενώ λόγω της σύνθεσής τους καταπονούνται περισσότερο και αλλοιώνονται πιο γρήγορα.
• Συνθετικά: Είναι προϊόντα που έχουν δημιουργηθεί μέσω χημικής επεξεργασίας διαφόρων συστατικών και συνιστούν ό,τι καλύτερο διαθέτει σήμερα η τεχνολογία των λιπαντικών. Οι δύο κύριες οικογένειες που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή τους είναι: α) εστέρες και β) συνθετικοί υδρογονάνθρακες, πολυαλφαολεφίνες κατασκευασμένες από αιθυλένιο του ακατέργαστου πετρελαίου. Τα εν λόγω λιπαντικά έχουν εξαιρετικές φυσικές ιδιότητες και εξαιρετική θερμική σταθερότητα. Εξαιτίας της επεξεργασίας τους είναι ακριβότερα και αναμφίβολα προσφέρουν μέγιστη προστασία στον κινητήρα.
• Ημισυνθετικά: Είναι μείξη δύο τύπων βάσης λιπαντικού (συνήθως 70-80% ορυκτέλαιου και 20-30% συνθετικού λιπαντικού) και είναι καλύτερης ποιότητας και με υψηλότερες επιδόσεις από τα ορυκτέλαια.
• Ανακυκλωμένα: Μια οικονομικότερη κατηγορία που ο βαθμός απόδοσης τους είναι κοντά στο 70% των μη ανακυκλωμένων (καινούργιων) λιπαντικών.
Οι περισσότερες εταιρείες βάζουν διάφορα πρόσθετα (15-25%) για να ενισχύσουν τις ιδιότητες λιπαντικής βάσης, ή να της δώσουν επιπλέον ιδιότητες.
ΕΙΔΗ ΛΙΠΑΝΤΙΚΩΝ
Για την ώρα, τα είδη των λιπαντικών που μας απασχολούν ανέρχονται σε τρία. Υπάρχουν εταιρείες που κατασκευάζουν λιπαντικά ειδικά για χρήση σε βενζινοκινητήρες, σε πετρελαιοκινητήρες ή και για τους δύο μαζί. Κάθε αυτοκινητοβιομηχανία, ανάλογα με τον τύπο και τις επιδόσεις του κινητήρα, προτείνει το αντίστοιχο λιπαντικό. Τα λιπαντικά για βενζινοκινητήρες είναι κατασκευασμένα ώστε να αντέχουν στις πολύ υψηλές στροφές λειτουργίας του κινητήρα, ενώ τα λιπαντικά για πετρελαιοκινητήρες εφοδιάζονται με ειδικά πρόσθετα που εξουδετερώνουν το θείο που υπάρχει στο πετρέλαιο κίνησης. Επίσης έχουν υψηλότερο ιξώδες για να αντέχουν στις υψηλότερες σχέσεις συμπίεσης και αφαιρούν την αιθάλη που παράγεται για την καύση του ντίζελ.
Αν για κάποιο λόγο γίνει λάθος επιλογή λιπαντικού και π.χ. σε έναν βενζινοκινητήρα χρησιμοποιηθεί λιπαντικό πετρελαιοκινητήρα, θα προκύψουν τα παρακάτω προβλήματα: Θα σχηματιστούν κατάλοιπα μετάλλου στο θάλαμο καύσης και θα εμφανιστούν αντίστοιχα κατάλοιπα στον καταλύτη. Στην περίπτωση που γίνει το αντίθετο από αυτό που περιγράφουμε, τότε τα προβλήματα που θα προκύψουν είναι διάβρωση του μετάλλου λόγω του σχηματισμού θειικού οξέος και αύξηση του ιξώδους του λιπαντικού λόγω σχηματισμού αιθάλης.
Οι παραπάνω λάθος επιλογές, εκτός από πρόβλημα στον κινητήρα συνεπάγονται υψηλό κόστος συντήρησης, και φυσικά για ένα εύλογο χρονικό διάστημα το όχημά σας θα βρίσκεται ακινητοποιημένο, κάτι που σε καμία περίπτωση δεν το θέλει ένας επαγγελματίας οδηγός που βγάζει το ψωμί του από τα δρομολόγια.
ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΕΝΟΣ ΛΙΠΑΝΤΙΚΟΥ
Όπως αναφέραμε και στην αρχή, το «σωστό» λάδι κινητήρα είναι ένα αναγκαίο προϊόν προκειμένου αυτός να παραμένει καινούργιος αλλά και να αποδίδει σαν καινούργιος. Το λιπαντικό, εκτός από τη λίπανση που προσφέρει στα κινητά μέρη ενός κινητήρα (με αποτέλεσμα να ελαχιστοποιούνται οι τριβές, άρα και οι φθορά των μετάλλων) είναι υπεύθυνο και για πολλές ακόμα λειτουργίες.
Μία απ’ αυτές είναι και η ψύξη, αφού απορροφάει τη θερμότητα που δημιουργείται μέσα στο μπλοκ προλαμβάνοντας με αυτή τη λειτουργία την υπερθέρμανση και καταστροφή των εξαρτημάτων. ʼλλη κύρια ιδιότητά του είναι η στεγανοποίηση, αφού στεγανοποιεί τα διάφορα κενά και προλαμβάνει τη διαφυγή των καυσαερίων. Επίσης καθαρίζει το εσωτερικό του κινητήρα, συλλέγοντας και διαλύοντας στοιχεία όπως είναι η αιθάλη, η λάσπη κλπ., τα οποία μπορούν και γίνονται αντιληπτά και κατά τη διάρκεια της αλλαγής λαδιών. Τέλος προλαμβάνουν την οξείδωση και τη διάβρωση.
«Όπως νοιαζόμαστε για την ποιότητα του καυσίμου που χρησιμοποιούμε στο όχημά μας, το ίδιο ενδιαφέρον θα πρέπει να δείχνουμε και για την ποιότητα του λαδιού αλλά και για την έγκαιρη αντικατάστασή του»
